ความปลอดภัยของบุคลากรทางการแพทย์

ถ้าบุคลากรทางการแพทย์ไม่มีความปลอดภัย ก็จะไม่สามารถส่งต่อบริการดูแลที่มีคุณภาพและปลอดภัยให้แก่ผู้ป่วยได้ (No Patient Safety without Health Worker safety) ดัดแปลงจากบท Comment ใน Lancet เดือนกันยายน 2020

สถานการณ์ COVID-19 เตือนให้รู้ถึงความสำคัญของความปลอดภัยของบุคลากรทางการแพทย์ (Health worker) ปัญหาร่วมคือการขาด PPE และมีตัวอย่างที่น่าเศร้าคือการที่ บุคลากรทางการแพทย์ ติดเชื้อและตายจาก COVID-19 ผลจากความไม่เท่าเทียมกันแสดงให้เห็นชัดจากการระบาดนี้ ในประเทศอังกฤษและสหรัฐอเมริกาการติดเชื้อจำนวนมาก และการตายจาก COVID-19 เกิดในคนผิวสีและชนกลุ่มน้อยและประชาชนที่มีรายได้น้อย มีผู้หญิงประมาณ 70% ที่เป็น บุคลากรทางการแพทย์ และอยู่ในแนวหน้าที่เผชิญกับ COVID-19 ซึ่งพวกเธอจะมีความเสี่ยงจากการติดเชื้อ SARS-CoV-2 และยังต้องรับภาระหนักในการดูแลผู้ป่วย และความสูญเสียด้านเศรษฐกิจจากการระบาดด้วย

แต่การระบาดของ COVID-19 ก็แสดงให้เห็นชัดว่าความปลอดภัยของผู้ป่วย ขึ้นกับความปลอดภัยของ บุคลากรทางการแพทย์ ในวันที่ 17 กันยายนที่ผ่านมาเป็นวัน ความปลอดภัยของผู้ป่วยโลก (World Patient Safety Day) ซึ่งจำเป็นที่จะต้องเพิ่มประโยคว่า จะไม่มีความปลอดภัยของผู้ป่วยถ้าไม่มีความปลอดภัยของ บุคลากรทางการแพทย์ เช่นเดียวกับการระบาดของไวรัสอีโบลา MERS และ SARS มีเพียงความปลอดภัยของ บุคลากรทางการแพทย์ เท่านั้นที่จะทำให้ผู้ป่วยปลอดภัยและทำให้ระบบสาธารณสุขมีเสถียรภาพ และไม่ล่มไปเสียก่อน

ความปลอดภัยของผู้ป่วยเป็นส่วนสำคัญของหลักประกันสุขภาพทั่วไป และผู้ป่วยไม่ควรจะต้องเลือกระหว่างไม่มีการดูแลหรือมีการดูแลที่ไม่ปลอดภัย โดยเท่าเทียมกัน เมื่อระบบสุขภาพอยู่ในความกดดันสูงสุด และ บุคลากรทางการแพทย์ ต้องทำงานหนักและเสี่ยงขึ้นมากกว่าหน้าที่ปกติ จะต้องรักษาความปลอดภัยให้กับแรงงานด้านสุขภาพเหล่านี้

มีการตายจาก COVID-19 ใน บุคลากรทางการแพทย์ ทั้งในประเทศร่ำรวยและประเทศยากจน ซึ่งยากที่จะหาตัวเลขที่แท้จริง การที่ไม่สามารถให้ บุคลากรทางการแพทย์ ทำงานโดยมีการป้องกันให้เพียงพอ ไม่ได้เกิดจากการไม่มีทรัพยากรเพียงอย่างเดียว มีหลายประเทศแสดงให้เห็นว่าไม่มีการเตรียมการอย่างเพียงพอเพื่อป้องกัน บุคลากรทางการแพทย์ ในสถานการณ์ภัยพิบัติ อย่างไรก็ดีความสามารถของ บุคลากรทางการแพทย์ ที่จะปกป้องประชาชนขึ้นกับความปลอดภัยของ บุคลากรทางการแพทย์ ถ้า บุคลากรทางการแพทย์ ต้องให้การดูแลที่ปลอดภัยแก่ผู้ป่วย ผู้ที่เกี่ยวข้องทุกคนจะต้องแสดงให้เห็นทั่วโลกว่าความปลอดภัยของ บุคลากรทางการแพทย์ เป็นเรื่องสำคัญ

ถึงแม้ว่ามีความแตกต่างระหว่างความเสี่ยงของ บุคลากรทางการแพทย์ ในหลายด้าน แต่ส่วนใหญ่สามารถจัดอยู่ในกลุ่มใกล้เคียงกันใด้ ดังนั้นจึงสามารถรวมและมีการจัดการเป็นระบบใด้คล้ายกันทั่วโลก หัวข้อทั่วไปจะเกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อม และโครงสร้างพื้นฐาน ความปลอดภัยทางร่างกาย จิตใจ และความเป็นอยู่ที่ดี รวมทั้งความมั่นคง สิ่งแวดล้อมและโครงสร้างพื้นฐานสามารถจำกัดความสามารถของเจ้าหน้าที่ในการทำงานให้ปลอดภัย เหตุการณ์ทางกายภาพเช่น ลื่น พลัดตก หกล้ม เป็นสิ่งคุกคามทางอาชีพและทำให้เกิดการบาดเจ็บของ บุคลากรทางการแพทย์ และทำให้ไม่สามารถดูแลผู้ป่วยให้ดีที่สุด และปลอดภัยได้ นอกจากนี้การควบคุมการติดเชื้อในสิ่งแวดล้อมก็เป็นสิ่งคุกคามอย่างใหญ่หลวงต่อความปลอดภัยของ บุคลากรทางการแพทย์ โดยเฉพาะในประเทศที่มีรายได้ต่ำและปานกลาง มีการสัมผัสเชื้อทางการหายใจ และเลือดเพิ่มขึ้น ในโรงพยาบาล

ตัวอย่างเหล่านี้เป็นเพียงยอดภูเขาน้ำแข็ง บุคลากรทางการแพทย์ ยังมีความท้าทายด้านกายภาพและจิตใจทุกวัน ในด้านสุขภาพจิต ความเป็นดีอยู่ดี และความมั่นคง การทำงานติดกันหลายชั่วโมง มีภาระงานมาก จะเกิดความเครียดและความล้าขึ้น ซึ่งทำให้มีภาวะ หมดไฟ (burn out) และมีความเสี่ยงต่อโรคไม่ติดต่อเช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคหลอดเลือดสมอง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง และโรคมะเร็ง ซึ่งกระตุ้นโดยการที่มีความเครียดต่อเนื่องเป็นเวลานาน จากการศึกษาพบว่ามีภาวะหมดไฟ และ วัฒนธรรมความปลอดภัยที่เป็นปัญหาจากการตอบสนองต่อ COVID-19 และ บุคลากรทางการแพทย์ ยังต้องเผชิญเหตุทั้งในจุดที่มีความขัดแย้งและในที่อื่นๆ เช่น ที่ห้องฉุกเฉิน หรือ กับครอบครัว เพื่อนร่วมงาน ซึ่งเรื่องเหล่านี้จะเลวลงในสถานการณ์โรคระบาดนี้ บุคลากรทางการแพทย์ จะได้รับการปกป้องจากความรุนแรง (violence) ตามกฏบัตรเจนีวาปี 1949 แต่ยังไม่มีในเรื่องความเสี่ยงอื่นๆ ความรุนแรงและความปลอดภัยที่ไม่เพียงพอในโรงพยาบาลยังมีอย่างต่อเนื่องและเป็นสิ่งคุกคามร่างกายและจิตใจของ บุคลากรทางการแพทย์

ดังนั้นปัจจุบันต้องมีการตระหนักเสมอว่าความปลอดภัยของ บุคลากรทางการแพทย์ คือความปลอดภัยของผู้ป่วย จะขาดอย่างใดอย่างหนึ่งไม่ได้ การเน้นเรื่องสภาพแวดล้อมในการทำงานที่ปลอดภัยจะนำไปสู่การดูแลผู้ป่วยที่ดีขึ้น มาตรการป้องกันการติดเชื้อที่ครอบคลุมและแนวทาง รวมถึงการมี PPE ที่เพียงพอ และวัฒนธรรมองค์กรในทางบวก จะช่วยลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ และอันตรายต่อร่างกายและจิตใจของ บุคลากรทางการแพทย์ และโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลในกลุ่มผู้ป่วย ความสามารถของระบบการดูแลรักษาที่จะเรียนรู้จากด่านหน้าและส่งต่อความเห็นอกเห็นใจจากทีมบริหารจะช่วยลดภาวะหมดไฟและทำให้มีสุขภาพจิตที่ดีใน บุคลากรทางการแพทย์ ได้ ถ้าสิ่งแวดล้อมไม่ปลอดภัยสำหรับบุคลากรทางการแพทย์แล้ว ก็จะไม่ปลอดภัยต่อผู้ป่วยด้วย บุคลากรทางการแพทย์ไม่สามารถให้บริการที่มีคุณภาพและปลอดภัยให้แก่ผู้ป่วยในสิ่งแวดล้อมที่เสี่ยงต่อสุขภาพกายและเมื่อมีความเครียดและความล้า

ในช่วงการระบาดของ COVID-19 บุคลากรทางการแพทย์ ต้องเผชิญภาระหนักจากโรค และมีบางคนมีความเสี่ยงมากกว่าคนอื่น ซึ่งได้แก่ บุคลากรทางการแพทย์ ที่เป็นผู้หญิง ผิวสี หรือเป็นชนกลุ่มน้อย มีหลายคนกลัวว่าสภาพงานของตนจะทำให้ครอบครัวเสี่ยงไปด้วย รัฐบาลและองค์กรด้านสุขภาพ โรงพยาบาลจะต้องรีบสนับสนุนและปกป้องแรงงานด้านสุขภาพเพื่อพวกเขาจะได้ดูแลผู้ป่วยให้ปลอดภัย